Voorbereidingen dia's scannen met de Braun Multimag Slidescan 6000

Zorg ervoor dat uw PC (Windows, Apple of Linux) goed "draait" en aan de minimum eisen voldoet (dual core met minimaal 2 GB en bij voorkeur meer intern geheugen) én bovendien virus/trojan vrij is.

Dia's schoonmaken voor het scannen:
Het is aan te bevelen voor het scannen de dia's stofvrij te maken. Vooral oude dia's hebben vaak toch wel wat stof vergaard ook al hebben ze afgesloten gestaan. Bij de huur van een scanner geef ik een grote Giotto blaasbalg mee die in de meeste gevallen prima voldoet. Het schoonblazen vooraf van de dia's scheelt ook weer ietsje in de scantijden.

Schimmel of andere vlekken (vingerafdrukken) op dia's:
In sommige gevallen hebben dia's vaak jarenlang op een vochtige plaats gestaan en zijn de dia's niet blootgesteld aan licht (UV straling) waardoor schimmelvorming aan vooral de emulsiezijde van de film optreedt. Hoewel de scanners met de digitale stofjes en krasjesverwijdering veel oneffenheden kunnen weghalen zal het patroon van de schimmel vaak te complex zijn om echt goede resultaten te behalen. In dat geval kan het raadzaam zijn de dia's vooraf te reinigen met PEC 12 filmcleaner.

PEC 12 bevat geen water en daarmee wordt de emulsielaag niet aangetast terwijl andere verontreinigingen zoals bijvoorbeeld inktvlekken, vetvlekken en vingerafdrukken verwijderd kunnen worden. Dit verwijderen kan dan het beste gedaan worden met speciale PEC PAD tissues die geen stof of krassen achterlaten. Natuurlijk wel eerst het filmateriaal goed schoonblazen zodat er geen vuil achterblijft dat eventueel wel krassen kan veroorzaken. PEC-12 filmreiniger spray en de PEC PAD reinigingstissues (10x10cm) zijn bij de betere fotozaak (online) te bestellen.

Stickers op de diaraampjes:
Op de diaraampjes mogen geen stickertjes zitten die loslaten. Stickertjes die onderin de scanner komen kunnen voor storingen in het transport van de dia's zorgen.

Diaraampjes:
Voor het zo veel mogelijk probleemloos scannen is het aan te raden van te voren even een inventarisatie te maken van de gebruikte diaraampjes.

Plastic Olympus klapraampjes sluiten soms slecht. Het risico bestaat dat het raampje openklapt in de scanner en dan niet meer naar buiten getransporteerd kan worden. Dan is het heel lastig om de dia eruit te krijgen zonder de scanner te beschadigen. In het slechtste geval moet de scanner opengemaakt worden (dit kunt/mag u niet zelf doen). Dus goed opletten dat raampjes gesloten zijn en dat de dia er goed recht in zit. Vaak sluiten raampjes niet goed omdat huurders dia's er scheef in hebben zitten of de dia's te ruim zijn afgesneden. Ook letten op plastic braampjes aan de buitenzijde van de raampjes als gevolg van slechte gietmallen.

Ook oudere Yashica raampjes (zwart-wit plastic) sluiten slecht, vooral als de nokjes waarmee deze raampjes sluiten door een te ruim afgesneden dia heen gaan. Dit was ooit één van de redenen waarom dia's "plopten" als gevolg van de warmte van de lamp van de dia projector. De film had geen ruimte om iets uit te zetten waardoor de dia bol ging staan. Ook Yashica raampjes hebben incidenteel braampjes aan de buitenkant.

Revue plastic raampjes: hier gaat min of meer hetzelfde verhaal op als van de Yashica raampjes. Eén zijde van het raampje heeft nokjes die in openingen van het andere deel van het raampje sluiten. Zijn dia's te ruim afgesneden dan gaan de nokjes door de film heen en sluiten de raampjes niet goed. De kans dat ze dan openspringen is groot. De raampjes hebben op zich geen braampjes aan de buitenzijde dus transporteren prima.

Hamafix, alle typen Gepe en de ingeraamde Agfa dia’s (blauw-wit) gaan probleemloos. In het algemeen geldt dat raampjes die 2mm of dikker zijn goed gaan. Doorgaans ook CS raampjes van Hama of Agfa, die ronde hoeken hebben. Het enige probleem met CS raampjes is dat ze erg dun zijn (1,5mm). De handle (met oranje opzetstukje zie foto hieronder) die de dia's naar binnen duwt kan weleens 'misgrijpen' op een raampje of een raampje slechts half naar binnen duwen. Ik heb zelf onlangs nog een aantal dia's in CS raampjes gescand vanuit de standaard slede. En dan door tussen elke dia een ruimte voor 1 dia open te laten. Dit werkt aanzienlijk beter. De scan software kan zo ingesteld worden dat een reeks dia's uit de slede gescand wordt: 1,3,5,7,9,11,13,15,17 etc.

Papieren raampjes (o.a. Kodachromes) gaven vroeger met diaprojectors ook al problemen (ik spreek uit ervaring) en die moeten goed recht zijn en de beide zijden mogen niet loslaten. Er zijn toch huurders die tegen beter weten in mijn advies niet opvolgen om de papieren raampjes recht te buigen met als gevolg regelmatig storingen bij het transport. Het wil ook helpen met een schaartje de hoekjes van het papieren raampje rond af te knippen. Maar ondanks al deze maatregelen zal de scanner toch nog wel eens vastlopen op een papieren raampje. Om ergenis en tijdverlies te voorkomen (software en scanner moeten bij vastlopen steeds opnieuw opgestart worden kost enkele minuten tijd) adviseer ik dia's in papieren raampjes om te ramen naar glasloze plastic raampjes. Het probleem met de papieren diaraampjes kan deels opgevangen worden door ze ook om en om (dus net als bij de CS raampjes) met 1 lege positie tussen de raampjes in de standaard slede te zetten.

Dia’s in plastic raampjes met glas kunnen gescand worden maar door het gewicht van deze dia’s kunnen ook storingen optreden omdat de diaslede door het gewicht gaat hellen en vooral bij een slede van 50 raampjes geeft dit onherroepelijk problemen. Soms ook heeft het glas in deze raampjes een Anti-Newton behandeling wat betekent dat het glas een fijne structuur heeft wat zichtbaar wordt met het scannen. In andere gevallen waar het glas geen Anti-Newton coating heeft bestaat er de kans dat er Newton ringen in de scans komen als gevolg van vocht tussen de dia en het glas. Voor betere resulaten is het aan te bevelen dia’s tussen glas om te ramen naar glasloze omdat er meestal nogal wat aanslag op het glas zit. Eventueel heb ik wel wat lege diaraampjes te leen.

Dia’s die bestaan uit gehele glasplaatjes die met een gelijmde papieren rand aan elkaar zitten kunnen niet in batch gescand worden met de Braun scanners. Deze dia’s lopen onherroepelijk elke keer vast al bij het transport van de dia in de scanner omdat de hoeken niet afgerond zijn. Ook door de scherpe randen van deze dia’s, vooral als het papier losgelaten heeft, veroorzaken deze dia’s onnodig schade en slijtage aan de scanner. Schade als gevolg van het gebruik van deze raampjes zal verhaald worden op de huurder. Ook door het hogere gewicht van deze raampjes treedt hetzelfde probleem op als bij plastic raampjes met glas. Wel is er een mogelijkheid om deze stuk voor stuk te scannen door deze met de hand in de scanner te plaatsen. Het omramen van dit soort dia’s doe ik door aan de zijkanten het papier door te snijden met een scherp mesje. De dia zelf zit in een papieren maskertje aan de binnenzijde. Even opletten bij het uithalen dat de dia niet te sterk vastgeplakt zit aan het masker of aan het glas. Anders knip ik het papier van het masker weg langs de randen van de dia. Na het omramen de dia in het nieuwe raampje goed schoonblazen omdat er bij het wegsnijden van de papieren rand en het verwijderen van het papieren masker redelijk veel stof op de dia’s komt.

Incidenteel komen er ook diaraampjes langs die geheel bestaan uit metaal met glazen binnenraampjes. Ook deze lopen onherroepelijk vast in de scanner omdat ze nog iets dikker zijn (ca. 3,2 mm). Bovendien veroorzaken deze schade aan de scanner omdat de raampjes zeer scherpe zijkanten en hoeken hebben. Schade aan de scanner als gevolg van het gebruik van deze raampjes zal verhaald worden op de huurder.

Diasledes:

Veel huurders hebben weliswaar de standaard sledes maar incidenteel zijn deze toch niet 100% compatibel (plastic verbogen). Een huurder klaagde erover dat de dia’s altijd in zijn projector bleven steken en hetzelfde was het geval in de Braun scanner. Nadat we de dia’s hadden overgezet in een standaard slede waarvan ik wist dat die ok is ging het scannen probleemloos. Voor de zekerheid geef ik altijd aan huurders enkele lege sledes mee waarvan ik weet dat die goed werken.

Andere typen sledes, o.a. Kodak Carousel, Paximat diasledes en sledes voor CS dia's kunnen ook in de Braun Multimag Slidescan gebruikt worden.

	Standaard ofwel Universal Slede	Paximat Diaslede

Maar ik adviseer met klem om met de Braun dia scanner alleen de standaard sledes te gebruiken. De Kodak Carousel en Paximat magazijnen worden op hun zijkant in de scanner geplaatst. En de zijkant is afgesloten. Blijft een dia steken in de scanner dan kunt u op geen enkele mogelijkheid bij de vastgelopen dia komen. De enige mogelijkheid is de scanner dan te demonteren en dat mag/kunt u niet zelf doen.